W sierpniu 1961 roku władze wschodniej części Berlina, kontrolowanej przez NRD, zadecydowały o postawieniu muru, który miał fizycznie odciąć część miasta należącego do RFN. Mur Berliński jest symbolem podziału Europy, a jego późniejsze zburzenie w 1989 roku było początkiem końca zimnej wojny.
Szacuje się, że od czasu podziału Berlina po wojnie do roku 1961, do części zachodniej uciekło ponad 2,6 mln ludzi. Mur miał powstrzymać tę migrację. Władze obawiały się, że zbyt wiele osób ucieknie do RFN, co mogło zagrażać gospodarce NRD.
Pierwsze, dość prowizoryczne części muru powstały w połowie sierpnia 1961 roku. Propaganda po stronie wschodniej określała go jako „mur antyfaszystowski”. Mimo sprzeciwu władz RFN i aliantów, mur berliński powstawał dalej i był umacniany. W efekcie postawiono rząd przylegających do siebie płyt betonowych o wysokości 3,5-4m. Osoby mieszkające w bezpośrednim sąsiedztwie muru zostały siłą eksmitowane.
Wzdłuż 156 km muru biegł pas ziemi niczyjej, który nazywano „pasem śmierci”. Ustawiono też 300 wież strażniczych, z których obserwowano teren i w razie namierzenia uciekiniera, zestrzeliwano go. Szacuje się, że w strefie tej życie straciło ponad 200 osób, choć źródła oficjalne podają znacznie niższą liczbę 80, a 115 osób zostało rannych.
Do upadku muru w znacznej mierze przyczyniły się masowe demonstracje jakie miały miejsce jesienią 1989 roku w Berlinie.
Do dziś zachowały się jedynie pojedyncze części muru. Najdłuższy to East Side Gallery, który stoi wzdłuż rzeki Sprewa. Mniejsze fragment można zobaczyć np. na północ od Hamburger Bahnhof, wzdłuż ulicy Kielerstrasse, gdzie stoją także wieże strażnicze.
W pobliżu Bramy Brandenburskiej od stront Tiergarten znajdują się pomniki ofiar.
Na Placu Poczdamskim stoi fragment muru, który budzi kontrowersje, gdyż został już prawie w całości oblepiony gumami do żucia.
Fragment muru berlińskiego na East Side Gallery w Berlinie, fot. Alicja Rapsiewicz
Mapa Niemiec, Mapa Berlina
