Położony na skalnej wyspie archipelagu Frioul, w pobliżu Starego Portu w Marsylii, szesnastowieczny zamek d’If jest zabytkiem o szczególnej wartości. Odgrywa też ważną rolę w powieści Aleksandra Dumasa „Hrabia Monte Christo”, to w tym zamku więziony był główny bohater.
Zamek d’If w Marsylii (fot. By Jan Drewes (www.jandrewes.de) (Own work) [CC BY-SA 2.5], via Wikimedia Commons)
Zamek d’If był w przeszłości twierdzą, a następnie więzieniem stanu. Jeszcze do 1950 zamek pełnił dodatkowe funkcje latarni morskiej. Jako atrakcja turystyczna został udostępniony dopiero od 1890.
Zamek wzniesiony jest na planie kwadratu o boku 28 metrów. Posiada trzy wieże przystosowane do prowadzenia ostrzału artyleryjskiego, także w kierunku miasta. Niemal całkowicie pozbawiony jest otworów okiennych z uwagi na swoje przeznaczenie. Wnętrze, z kwadratowym dziedzińcem i zespołem cel o różnym standardzie pozostało niezmienione od XIX wieku. Wysunięta linia fortyfikacji zamkowych otacza całą wysepkę If. Część wież i murów zamkowych jest blankowana.
Od początku budowie zamku towarzyszyły kontrowersje, zarówno co do jego wartości bojowej, jak i co do rzeczywistych przyczyn jego istnienia. Zamek nigdy nie brał udziału w prawdziwych działaniach wojennych.
Już w XVI wieku zamek d’If był czasowo wykorzystywany jako więzienie. W czasie wojen religijnych przez obiekt przewinęło się około trzech i pół tysiąca protestantów. Obiekt na stałe został więzieniem stanu w XVIII stuleciu.
Zgodnie z nieoficjalną zasadą, więźniowie traktowani byli różnie w zależności od swojej pozycji społecznej i możliwości zapłaty za lepszą celę lub wyżywienie. Najbiedniejsi więźniowie oraz ci, którzy w czasie pobytu w zamku zachorowali psychicznie trafiali do lochów, w większości pozbawionych nawet okien. Bogatsi mogli wykupić jednoosobową celę, tzw. pistole, wyższą i obszerniejszą, posiadającą okna, a w przypadku najbogatszych także kominek.
Wśród znanych więźniów zamku był Mirabeau, uwięziony za niepłacenie długów, Jean Chataud, podejrzewany o sprowokowanie epidemii w Marsylii na początku XVIII wieku oraz markiz de Sade.
Międzynarodową sławę zamek zdobył dzięki powieści Hrabia Monte Christo, której główny bohater, jeszcze pod prawdziwym nazwiskiem Edmunda Dantèsa, trafił do więzienia w nim położonego za czasów pierwszej Restauracji za sprawą fałszywego donosu oskarżającego go o bonapartyzm.
NAJTAŃSZY PRZEWODNIK PO FRANCJI
Mapa Francji, Mapa Marsylii
